Güneş Yanığına İlk Yardım

Yazın en bunaltıcı günleri geride kalmış olsa da sıcaklar tamamen bitmiş sayılmaz. Bu da güneş yanığı tehlikesinin hâlâ ortadan kalkmamış olduğu anlamına geliyor. Eminim pek çoğunuzun cildinde daha önce güneş yanığı oluşmuştur. Bu durumun, keyifle geçen bir tatile nasıl gölge düşürebileceğini bilirsiniz. Cilde hem anlık hem de kalıcı zarar verebilen güneş yanıklarını minimum hasarla atlatmanız için ünlü dermatolog Dr. Ömür Tekeli’nin faydalı önerileriyle bir rehber hazırladık.

Öncelikle Güneş Yanığı Nedir?

Güneş yanığının nasıl oluştuğunu anlamak istiyorsanız her şeyden önce melanini tanımalısınız. Melanin cilde rengini veren ve cildi güneş ışınlarından koruyan pigment türü. Herhangi bir koruması olmayan cilt güneşe maruz kaldığında melanin cildin rengini koyulaştırma işlevi görür. Ürettiğimiz melanin miktarıysa genetik yapımıza göre değişkenlik gösterir. Kimileri bronzlaşırken kimilerinin güneş yanığı olmasının sebebi bu. Tekeli her iki durumun da ciltte hücresel hasar meydana geldiğinin göstergesi olduğunu belirtiyor. Melanin seviyesi daha düşük olan kişiler koruma olmaksızın güneşe maruz kaldığında kızarıklık, şişlik ve cilt hücrelerinde acı yaşayabiliyor. Bu durum da güneş yanığı olarak biliniyor. Özetle güneş yanığı, ultraviyole (UV) radyasyon hasarınının sonucunda cildin dış katmanlarında ortaya çıkan bir inflamasyon reaksiyonudur. Şimdi güneş yanığı acısını hafifletmenin yollarına bakalım.

En Etkili Adım: Duş Almak

Tekeli, acıyı dindirmek için sık sık soğuk suyla banyo yapılmasını veya duş alınmasını öneriyor. Ardından hafifçe kurulanın ama cildinizi biraz nemli bırakın. Bu aşamada suyu cildinize hapsederek kuruluğu azaltmanın en etkili yolu nemli cilde nemlendirici uygulamaktan geçiyor. Tekeli, “Yanığın durumuna göre bir parça gazlı bezi, buzdolabında soğuttuğunuz serum fizyolojikle ıslatarak yanık bölgenin üzerine uygulayabilir ve yanma hissini hafifletebilirsiniz,” diye ekliyor. Eğer ciddi bir yanık söz konusuysa, serum fizyolojik veya banyonuzdaki herhangi bir güneş sonrası bakımını uygulamadan önce dermatoloğunuza danışmanızda fayda var.

Tedavi ve Nemlendirme

Tekeli, güneş yanığını rahatlatmak için aloe vera ya da çinko içeren bir nemlendirici kullanılmasını tavsiye ediyor. “Özellikle acıyan belirli bir bölge varsa, reçetesiz satılan bir hidrokortizon kreme başvurabilirsiniz. Dermatoloğunuz daha etkili bir alternatif de reçete edebilir. Bu durumda tedavi sürecini değerlendirmek için birkaç gün sonra mutlaka kontrole gitmelisiniz,” diyor. Aspirin veya ibuprofen içmenin de şişlik, kızarıklık ve rahatsızlıkla baş etmeye yardımcı olabileceğini de belirtiyor. Tüm bunların yanı sıra bol bol su içmeyi de ihmal etmeyin. Güneş yanığı sıvıyı cildin yüzeyine taşırken, vücudun geri kalanının susuz kalmasına sebep olur. Daha fazla su içerek sıvı kaybını önleyebilirsiniz.

Ne Yapmamalı?

“Güneş yanığı tedavisinde adı ‘-caine’ ile biten (örneğin benzocaine) ürünler kullanmaktan kaçının. Çünkü bunlar cildi tahriş edebilir veya alerjik reaksiyona yol açabilir,” diyor Tekeli. Ayrıca cildiniz su toplarsa iyileşmesi zaman alır. Bunun ikinci derece yanık belirtisi olduğunu da söyleyelim. “Su toplanması cildin iyileşmesine yardımcı olur ve cildi enfeksiyondan korur. Ancak bu bölgeleri kaşımamaya gayret edin. Enfeksiyon oluşursa acı daha da artacağından antibiyotikli krem veya ilaç kullanmanız gerekebilir. Bu noktada doktorunuza danışmanız çok önemli.” Güneş yanıkları hafif şişkinlikten su toplamasına kadar çeşitli sonuçlar doğurabilir. Hatta cildiniz soyulmaya da başlayabilir. Bu, vücudunuzun hasarlı hücrelerden kurtulma girişimidir. Tekeli cildinizi katiyen soymamanız gerektiğini vurguluyor: “Bırakın kendiliğinden eksfoliye olsun.”

Korunun ve Önlem Alın

Tekeli’ye göre cildiniz tamamen iyileşene dek güneşe çıkarken sık dokunmuş kumaşlı giysiler tercih etmelisiniz. Kumaş o kadar tok olmalı ki, giysiyi parlak ışığa tuttuğunuzda ışık geçirmemeli. Son olarak, daima güneş kremi kullanın ve doğrudan güneşe maruz kaldığınızda güneş kremini yenilemeyi unutmayın.